artikelen

Vraag
Naar aanleiding van Uw artikel in de Week wil ik het volgende vragen:
Maar eerst de nodige info's.:
- 5 kinderen (2 zussen 3 broers) waarvan de derde geborene eind september overleden is.(80 j.);
- de oudste zus (altijd bij mijn broer samen gewoond) zegt ons dat al zijn bezittingen (2 woningen, inboedel, auto) aan haar per testament geschonken gaan worden.
- op de overlijdingsdag  hebben wij een persoon ontmoet (wel bekend
bij de oudste = inwonende zus) welke ons zegt: wij hoeven helemaal niets te regelen, hij is de executeur testamentair.

Nu de vragen:
- hebben de andere broers en zus op een of andere manier inspraak of rechten of zelfs plichten, of is de executeur testamentair almachtig?
- moeten wij allen bij de opening van het testament aanwezig zijn?
- is hierover wettelijk iets geregeld?
NB
Aangenomen moet worden dat mijn overleden broer de executeur testamentair gevraagd heeft alles te regelen. De overige broers en zus zijn ermee tevreden dat de oudste zus alles erft, maar we zijn verbaasd dat er zich een voor ons wildvreemde persoon meldt die alles regelt. Wij staan als alle kinderen toch even ver van de overleden broer af? (Alles in Nederland)
Wij danken bij voorbaat voor uw antwoorden.

Antwoord
De benoeming van een executeur (in het verleden “executeur testamentair” geduid) kan vanaf 1 januari 2003 uitsluitend door die benoeming in een testament op te nemen. Indien overledene vóór 2003 een codicil (handgeschreven en gedagtekend briefje) maakte en daarin een executeur benoemde, is die benoeming rechtsgeldig. Als overledene op een later tijdstip een nieuw testament maakte, is het codicil (bijna zeker) herroepen. Lezing van het testament brengt uitsluitsel.
Een executeur heeft volgens de wet rechten en verplichtingen. De plicht om onterfde broers en zusters van een overledene te informeren of te consulteren inzake de uitvoering van de werkzaamheden, is niet in de wet opgenomen.

Indien uw overleden broer, ten tijde van zijn overlijden ongehuwd was en geen -in leven zijnde- afstammeling(en) had, zijn elk van de vier broers/zusters gerechtigd om het laatste testament op te vragen. Iedere notaris kan u hierbij behulpzaam zijn.

Wanneer vervolgens uit het laatste testament blijkt dat erflater de oudste zuster tot algemeen erfgename en een derde (vreemde) tot executeur benoemd heeft, is de kous voor u daarmee af. Want de Nederlandse (erf)wet zegt dat wanneer iemand ten tijde van zijn/haar overlijden geen legitimarissen nalaat, hij/zij vrij is over zijn/haar nalatenschap te beschikken. Zo had uw overleden broer ook een wild vreemde of een stichting tot universeel erfgenaam kunnen benoemen. Alleen een legitimaris en een echtgenoot (of daarmee gelijkgestelde partner) hebben volgens de wet recht op een aandeel in een nalatenschap. Alle anderen kunnen in de kou gezet worden. Bij de opening van het testament wordt u niet uitgenodigd!

Tenslotte
Stel dat overledene inderdaad alleen maar mondelinge afspraken gemaakt had met de executeur en hem mondeling meegedeeld heeft dat alles voor de oudste zus zou zijn, dan is de wijze van vastlegging van die “laatste wil” niet voldoende om effect te sorteren.
De hele veronderstelde afwikkeling kan dan alsnog op z’n kop gezet worden. Want wanneer overledene zelf niet rechtsgeldig over zijn nalatenschap (het vermogen ten tijde van het overlijden) beschikte -en rechtsgeldig wil hier zeggen: “een testament maakte”- komt de nalatenschap alsnog toe aan de vier broers/zusters voor gelijke delen.