artikelen

Vraag
Mijn opa van 92, die nog heel helder is, heeft er plezier in veel energie te investeren in het bedenken van maatregelen om na zijn overlijden belasting voor zijn kleinkind -zijn zoon, mijn vader leeft niet meer- zo laag mogelijk te houden. Opa is weduwnaar en heeft geen andere kinderen gehad. Mijn man en ik hebben drie volwassen kinderen, waarvan er één in een kwaad boekje staat bij opa. Hij zou zelfs willen voorkomen dat mijn oudste zoon op enige wijze deelt in een erfenis, die oorspronkelijk van hem afkomstig is. Opa woont nu al 27 jaar in Spanje maar moet wegens toenemende afhankelijkheid op enig moment terug naar Nederland. Om die reden wil hij de Spaanse bezitting ook liquideren door, indien mogelijk, zijn huis en zijn geld in Spanje bij leven aan "ons" te schenken. Dankzij een vorstelijk pensioen komt "gerieflijk en verzorgd verder leven" niet in gevaar. Het huis is twee ton waard en de overige zaken (huisraad, auto, banktegoed) in totaal maximaal 40.000,-.€. Opa woont in een dorpje niet ver van de stad Alicante. Hij leest uw bijdrage al jaren en vroeg mij met u contact op te nemen. Wij voelen ons wel een beetje bezwaard omdat we misschien hebberig overkomen, maar we wagen het er maar op. Opa doet niet aan internet en hij leest uw antwoord, mocht dat gepubliceerd worden, zelf als eerste. Hebt u advies voor opa.

Antwoord
De eerste stap die opa zou kunnen nemen is een testament maken, waarin vastgelegd wordt dat zijn kleindochter (u dus) en twee met name genoemde achterkleinkinderen van hem, het Spaanse bezit zullen erven. Overleg met een notaris kan tot diverse definities leiden, maar het is zeer wel mogelijk voor opa om uw oudste zoon op die manier van zijn nalatenschap uit te sluiten. Door deze maatregel is er voor opa geen haast meer met het oog op het vervolg. De druk is van de ketel. Aan deze handeling zijn geen andere kosten verbonden dan die van het maken van een testament. Indien opa strak in de leer wil blijven kan hij in dat testament opnemen dat het aandeel in zijn nalatenschap, dat aan u toevalt, via een tweetrapsmaking, ná uw overlijden aan de twee -door hem gekozen-kleinkinderen toekomt.
De volgende stap kan zijn: Opa schenkt, vast te leggen in een notariële akte in Spanje, het Spaanse huis voor gelijke delen aan zijn kleinkind (dat bent u dus) en twee achterkleinkinderen. Hij reserveert het vruchtgebruik levenslang voor zichzelf. De verkrijging per ontvanger is +/- 60.000,-.€ (fiscale waardering in Spanje) en schenkingen van die omvang zijn vrijgesteld van schenkingsbelasting in Spanje (ISD). Omdat opa langer dan tien jaar aaneengesloten buiten Nederland woont, is er ook geen belastingheffing in Nederland.
Alternatief: Mogelijk kan opa zelf tijdens zijn leven het huis verkopen en de opbrengst onder de door hem gekozen afstammelingen verdelen. Nu is het van groot belang dat opa op de dag van de schenking nog daadwerkelijk in Spanje woonachtig is, want woont hij inmiddels in Nederland dan gaat deze vlieger (vrij van schenkingsbelasting in Nederland) niet op.